Mắm bò hóc (prahok hay pro hoc) được biết đến như là một loại “đặc sản” của người dân Khmer bởi từ cách chế biến độc đáo đã làm nên hương vị đặc biệt cho món mắm này. Với nguyên liệu chính là cá (chủ yếu là cá đồng và sẽ ngon hơn khi ủ mắm bằng cá lóc), sau khi làm sạch, cá được ngâm nước muối một đêm rồi bỏ hết đầu, ruột, sau đó rửa kỹ lại bằng nước muối. Cuối cùng là xếp cá vào hũ (hoặc lu, khạp tùy theo số lượng cá nhiều hay ít), cùng với muối, cơm nguội, mỗi gia đình thường ủ với một tỉ lệ khác nhau, khoảng ba tháng sau là có thể dùng được. Mắm bò hóc tạo nên một nét độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người Khmer nói chung và người Khmer Sóc Trăng nói riêng trong nêm nếm và chế biến món ăn. Và khi nói đến những món ngon được chế biến bằng nguyên liệu này không thể không nhắc đến món Canh xiêm-lo.

Canh xiêm lo trong Liên hoan Giới thiệu Văn hóa

ẩm thực Vùng đồng bào Khmer Nam bộ lần thứ V-2011.

     Canh xiêm-lo hay canh sim-lo là một món ăn của người Khmer, thường có trong bữa ăn ngày thường hoặc dùng để đãi khách. Tùy theo nguyên liệu và sở thích của người dùng mà nồi canh xim lo có một tên gọi khác nhau, ví dụ nấu với bầu gọi là canh sim-lo bầu, nấu với măng là canh sim-lo măng, tương tự như thế mà có sim-lo mít, sim-lo thốt nốt, sim-lo cá, ... Nhưng ngon và đặc sắc nhất phải kể đến nồi canh sim-lo thập cẩm (hay sim-lo lò cô). Sim - lo thập cẩm được nấu từ nhiều loại rau củ, tạo nên mùi vị lạ và hấp dẫn, với các loại rau vườn (hay gọi là rau tập tàn) như: bù ngót, bình bát dây, nhãn lồng,...; các loại quả non như chuối, mít,... , cùng với một ít xương khô, đầu khô, cá lóc,... có tác dụng làm ngọt nước và một số gia vị thông dụng như sả, ớt,...trong đó không nên thiếu một ít mắm bò hóc - để tạo vị đậm đà, thơm ngọt đặc biệt. Nếu thích, người nấu có thể thêm một ít thính để tạo vị chua vừa phải và thêm hấp hẫn cho món canh này.

     Với cách nấu không cầu kỳ, chỉ cần bắc lên bếp một lượng nước vừa phải, khi sôi thả khô, cá lóc hoặc sườn heo vào làm ngọt nước, cho các loại rau củ, rửa sạch, xắt mỏng vào, sau đó nêm thêm các gia vị cần thiết là đã có một nồi canh sim-lo nóng hổi và hấp dẫn.

     Canh sim-lo của người Khmer là sự phối hợp giữa cái béo của cá, thịt, chất ngọt của khô hòa cùng vị ngọt mát của các loại rau củ và thính. Đặc biệt là vị mặn mòi đặc trưng của mắm bò hóc giúp tăng khẩu vị cho thực khách dùng canh.

Xa em nhớ vị sim lo,

Xa em nhớ khứa cá kho quê nghèo!

     Câu ca xưa vừa thắm đợm tình quê vừa mang theo hương vị của món canh sim-lo, bình dị và ngọt ngào khiến người xa quê luôn nhớ tới. Nào, hãy cùng một lần chế biến và thưởng thức món canh dân dã này!

Cẩm Tú