Chè Ỷ là món ăn truyền thống của người Hoaở Sóc Trăng. Ỷ là viên bột tròn, nhỏ, màu trắng trong, được làm từ bộtnếp hoặc bột khoai. Món chè được dùng nhiều vào dịp rằm, ngày tết Trung thu, tết Đông Chí và tết Nguyên đán. Người Hoa nấu chè Ỷdâng cúng ông bà, tổ tiên rồi cùng nhau ăn với ý nghĩa đoàn viên, may mắn trong gia đình.Ngoài ra, trong đám cưới Ỷ còn được dùng cho cô dâu,chú rể ăn như lời cầu chúc vẹn tròn hạnh phúc.

          Về cách chế biến món chè Ỷ cũng khá công phu. Các nguyên liệu cần chuẩn bị đủ, gồm: bột nếp, bột năng hoặc dùng bột khoai lang trắng, nước cốt dừa, đường cát hoặc đường thốt nốt, đậu phộng rang, gừng, lá dứa, màu thực phẩm đỏ, vàng. 

           Tùy vào khẩu vị của mỗi người, người nấu sẽ chọn bột nếp, bột năng hoặc dùng bột khoai lang trắng, sẽ có 02 cách thực hiện khác sau:

           Cách thứ nhất dùng bột khoai lang trắng. Trước tiên chọn củ khoai to thì làm Ỷsẽ ngon hơn vì bột khoai ngọt và nhiều bột hơn. Lấy lượng khoai vừa đủ đem xay thành bột, ngâm nước vài ngày cho tinh bột lắng xuống. Đổphần nước trong bên trên bỏ, lấy tinh bột lắng dưới đáy thau phơi dưới trời nắng khoảng một ngày. Sau đó, lấy một ít bột bỏ vào thau rồi bắt đầu dùng tay quây bột trong thau theo một chiều nhất địnhđể vò viên, nếu bột khô thì đổ thêm ít nước ấm. Taynghề lâu năm của người làm Ỷsẽ quyết định bột có thành viên hay không là ở công đoạn này. Người taquây liên tục cho đến khi bột trong thau kết thành những viên Ỷ, mỗi lần quây mất khoảng 01giờ đồng hồ sẽ được một mẻ. Trong quá trình quây, Ỷcó kích thước lớn nhỏ khác nhau. Sau đó, người ta sẽ phân loại các viên Ỷ lớn, nhỏ.

Chè Ỷ

           Cách thứ hai là dùng bột nếp và ít bột năng. Cách này thì đơn giản hơn cách thứ nhất. Trước tiên, đổ bột nếp ra thau cho thêm ít nước nhồi cho bột quyết thành cục bột. Sau đó nắn ra mỗi cục bằng ngón tay cái, bỏ vào lòng bàn tay dùng ít bột năng rồi vò thành viên.

            Để làm Ỷ có màu sắc như ý. Trong quá trình vò viên,người ta sẽ pha màu thực phẩm vào bột.

          Kế tiếp là giai đoạn luộc viên bột. Để viên Ỷ dai và có màu trắng trong, trước tiên người ta nấu nước thật sôi, để 01 viên bột vào nồi thử độ sôi của nước trước. Khi thấy được nước đã sôi thì lần lượt đổ từ từ bột vào nồi và khuấy liên tục để bột không quết vào nhau. Khi bột chín vớt ra đổ vào thau nước lạnh, xả bỏ 01 – 02 nước rồi vớt lên để cho ráo nước. Công đoạn kế tiếp là nấu nước đường sôi, để lá dứa (tạo mùi thơm), gừng xắt lát hoặc đâm nhuyễn. Sau đó đổ bột đã vo viên vào nấu đến khi bột nổi lên là được. Múc ra chén, chan nước cốt dừa rồi rắc đậu phộng đâm nhuyễn, dùng nóng. Khi ăn chè Ỷ vừa mềm mềm dai dai, vừa thơm mùi lá dứa, có vị cay cay nhẹ của gừng, vị béo của nước cốt dừa, mùi thơm của đậu phộng sẽ tạo cho chúng ta có cảm giác ngon miệng.

          Ăn chè Ỷ trong những dịp tết, đám cưới, mừng thọ thường bỏ thêm những viên ỷ có màu đỏ vừa để trang trí đẹp mắt vừa thể hiện ước nguyện, cầu mong được phú quý, may mắn theo quan niệm lâu đời của người Hoa./.

Lý Phương