Mỗi khi Tết đến Xuân về, nhà nhà lại nô nức đón Xuân vui Tết, xum họp gia đình, ông bà, cha mẹ, con cháu cùng quay quần bên nhau. Mỗi vùng, mỗi miền có những phong tục tập quán đón Tết khác nhau, nhưng tục lệ cúng giao thừa là một trong những nét đẹp văn hóa của người Việt.

Ảnh sưu tầm

      Thời gian giáp Tết là lúc mọi người, mọi nhà thu xếp công việc làm lụng để chuẩn bị đón Tết, mua sắm tích trữ thực phẩm và các đồ dùng mới trong nhà. Nhiều gia đình thường sửa sang, trang trí lại nhà cửa, quét, sơn mới cho căn nhà sáng đẹp lên với ý nghĩa đón Tết thêm phần may mắn, hạnh phúc, làm ăn phát đạt hơn. Những nhà làm nghề nông cũng tích trữ vật nuôi hay hoa màu từ trong năm để ăn Tết.

       Sau khi cúng đưa ông Táo về trời vào ngày 23 tháng chạp, gia đình nào cũng gấp rút chuẩn bị cho lễ rước ông bà vào chiều ngày 29 hay 30 Tết và lễ cúng giao thừa vào đúng thời điểm giữa năm cũ chuyển sang năm mới.

       Giao thừa là thời khắc mà trời đất giao hoà, âm dương hoà quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới. Đối với người Việt Nam phút giao thừa thật thiêng liêng và trang trọng. Lễ được cử hành đúng vào lúc 23 giờ - 24 giờ mở đầu cho năm mới: ngày Mồng một Tết. Theo phong tục, tại thời điểm giao thừa, nhà nhà đều cúng lễ ngoài trời và cúng lễ trong nhà

       Lễ giao thừa hay còn gọi là Lễ trừ tịch bao hàm một ý nghĩa trọng đại “tống cựu nghinh tân”, nên lễ được cử hành rất trịnh trọng trong mỗi gia đình người Việt. Người xưa tin rằng: mỗi năm có một vị hành khiển trông coi việc nhân gian, hết năm thì vị thần năm cũ lại bàn giao công việc cho vị thần năm mới, nên phải cúng giao thừa ở ngoài trời để tiễn đưa thần năm cũ và đón rước thần năm mới. Có 12 vị hành khiển và 12 phán quan (phán quan là vị thần giúp việc cho các vị hành khiển). Mỗi vị làm một năm dưới dương gian và cứ sau 12 năm thì lại có sự luân phiên trở lại.

Mâm cơm cúng giao thừa

       Lễ giao thừa được cúng trước sân nhà, có một chiếc bàn hương được kê ra, thắp nhang tỏa khói nghi ngút. Hai bên có hai ngọn đèn dầu hoặc hai ngọn nến. Theo phong tục của người Việt ta từ xưa, mâm cỗ cúng giao thừa thường có một đĩa xôi gấc đỏ tươi với ý nghĩa cầu may mắn cho cả năm; một con gà trống luộc rất khéo, miệng ngậm bông hồng đỏ với ý nghĩa khoẻ mạnh, tinh khiết. Kèm theo 02 thứ trên thì còn có bánh chưng hay bánh tét, mứt kẹo, trầu cau, hoa quả, rượu, nước (hoặc có khi người Việt cúng chỉ chè và bánh kẹo) ....và nhất là không quên được rượu, vì “vô tửu bất thành lễ”.

       Hương thắp lên được cắm vào một chiếc ly đầy gạo hoặc vào một chiếc lọ nhỏ để giữ chân hương. Một số gia đình lại giản tiện hơn, hương thắp ngay trên mâm lễ, hoặc cắm vào các khe nải chuối.

       Ý nghĩa của lễ này còn bao gồm việc đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ để đón những điều tốt đẹp của năm mới. Sau khi các nghi lễ cúng giao thừa đã hoàn tất, có thể coi như mọi việc đã xong, và mọi người trong gia đình cùng nhau xum vầy đón mừng năm mới./.

Tân Xuyên