Sóc Trăng có 08 di tích cấp quốc gia, trong đó có di tích Chiến thắng Chi khu Ngã Năm. Di tích này được Bộ VHTTDL xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào ngày 23/8/2004. Ngày 29/4/2014, nhân dịp kỷ niệm 39 năm Ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2014), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sóc Trăng đã long trọng tổ chức Lễ khởi công xây dựng Tượng đài chiến thắng Chi khu Ngã Năm, tại Phường I - thị xã Ngã Năm. Công trình có diện tích 6.098,4 m2; phần đế tượng 517,5 m2 và phần bệ tượng và tượng đài cao 18 m, vật liệu xây dựng bằng bê tông cốt thép, riêng phần tượng là hình ảnh bộ đội kết hợp dân quân trong cuộc tấn công tiêu diệt Chi khu Ngã Năm làm bằng đá granitte, nền lát gạch terrazzo… Ngoài ra, còn có một số công trình phụ trợ như: Cổng, tường rào, sân đường nội bộ, sân vườn và cây xanh, thảm cỏ… tổng mức đầu tư của dự án gần 18 tỉ đồng, dự kiến công trình hoàn thành vào năm 2017.
Được biết, trong chiến tranh chống Mỹ, do Ngã Năm là nơi có vị trí chiến lược rất quan trọng cả về quân sự và kinh tế nên Mỹ - Ngụy đã thiết lập một Chi khu quân sự tại đây. Chi khu Ngã Năm thuộc hệ thống phòng thủ của Tiểu khu Ba Xuyên về phía Tây, đồng thời là nơi án ngữ tuyến hành lang ra vào vùng U Minh (căn cứ Khu ủy khu 9). Từ chi khu, Mỹ - Ngụy tiến hành càn quét, vây ráp, bắt bớ, bắn giết… gây nên nhiều cuộc đàn áp, bắn giết, thảm sát nhân dân.
Mùa khô năm 1962, lực lượng vũ trang chủ lực về kết hợp du kích và bộ đội địa phương huyện bao vây bức rút Chi khu Ngã Năm lần thứ nhất. Đội biệt động thị trấn Ngã Năm đã kết hợp cùng, quân du kích, nhân dân khởi nghĩa binh biến, nội ứng lấy 7 đồn, làm tan rã trên 2.000 binh lính và phá rã nhiều toán phòng vệ dân sự, thu về hơn 150 súng.
Đêm 21/5/1968, các mũi bao vây đã đồng loạt nổ súng tấn công vào Chi khu Ngã Năm. Qua gần một tháng bao vây, ta đã đánh bật 21 lần bọn giặc liều chết xua lính ra phản kích. Quân ta đã diệt, làm bị thương hơn 60 tên địch, trong đó có nhiều tên chỉ huy thuộc sắc lính bảo an, an ninh quân đội, thám báo và bọn tề ngụy ác ôn.
Mô hình Tượng đài Chiến thắng Chi khu Ngã Năm
Kết quả, sau 52 ngày đêm của chiến dịch bao vây đánh lấn, quân dân Thạnh Trị, được hỗ trợ mạnh của một bộ phận lực lượng tỉnh, ta đã hoàn toàn giải phóng Chi khu Ngã Năm. Chiến thắng chi khu Ngã Năm là một sự kiện lịch sử có tầm cỡ trong thời kì chống Mỹ cứu nước, đó là lần đầu tiên ở chiến trường Tây Nam Bộ, bằng chiến thuật bao vây đánh lấn của du kích và bộ đội địa phương cấp huyện (có kết hợp một bộ phận nhỏ của tỉnh) đã dứt điểm hoàn toàn một chi khu quân sự thuộc vào loại phòng thủ kiên cố tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Việc xây dựng tượng đài chiến thắng Chi khu Ngã Năm có ý nghĩa và giá trị lịch sử hết sức lớn lao, để ghi lại những chiến công đầy anh dũng của Đảng bộ, quân và dân Ngã Năm hai lần đánh bứt rút một chi khu kiên cố, đầy đủ tiềm lực về quân sự của Mỹ - Nguỵ. Giá trị đó được thể hiện bằng sự kiên cường dũng cảm của quân và dân Thạnh Trị - Ngã Năm; sự lãnh đạo tài tình, trong lối đánh chiến tranh nhân dân, kiên trì bám trụ dân biết xây dựng thế trận, xây dựng cơ sở vững chắc, trong phong trào đánh giặc, giải phóng quê hương, góp phần vào giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà và đã được ghi nhận đậm nét vào trang sử đấu tranh hào hùng mãi mãi đi vào lịch sử của quê hương Sóc Trăng, trở thành truyền thống tốt đẹp, niềm tự hào để giáo dục các thế hệ mai sau hiểu tận tường cái nôi của phong trào cách mạng sớm được hình thành và phát triển ở vùng đất Ngã Năm và cũng là nơi Chi bộ Đảng Cộng sản được thành lập sớm nhất trong tỉnh năm 1930”.
Nguyễn Dũng
* Tham khảo nguồn:
- http://www.soctrang.gov.vn.
- http://www.soctrang.edu.vn.
- http://www.cand.com.vn.
